Wkładka domaciczna – spirala – antykoncepcja

1. Wstęp

Wkładka domaciczna, zwana również spirala, to jedna z najbardziej skutecznych metod antykoncepcji. Choć nie każda kobieta może korzystać z tego rodzaju zabezpieczenia, to jednak jest to opcja warta rozważenia. W artykule przedstawiamy informacje na temat wkładek domaciczych, ich rodzaje, działanie, wskazania i przeciwwskazania, oraz porównujemy je z innymi metodami antykoncepcji.

2. Czym jest wkładka domaciczna?

Wkładka domaciczna to niewielkie urządzenie, które jest umieszczane wewnątrz macicy, aby zapobiec ciąży. Istnieją dwa główne rodzaje wkładek domaciczych:

2.1. Wkładka domaciczna miedziana (CU-IUD)

CU-IUD to wkładka wykonana z tworzywa sztucznego, zawierająca elementy miedzi. Miedź jest substancją toksyczną dla plemników, a jej obecność w macicy powoduje ich unieszkodliwienie. Wkładki miedziane mogą być stosowane przez okres do 10 lat.

2.2. Wkładka domaciczna hormonalna (LNG-IUS)

LNG-IUS to wkładka wykonana z tworzywa sztucznego, uwalniająca hormon o nazwie lewonorgestrel. Hormon ten sprawia, że śluz szyjkowy jest bardziej gęsty, co utrudnia przedostawanie się plemników do macicy. Ponadto, wpływa na błonę śluzową macicy, sprawiając, że jest mniej przyjazna dla zapłodnionego jaja. Wkładki hormonalne mogą być stosowane przez okres od 3 do 7 lat, w zależności od konkretnej marki.

3. Jak działają wkładki domacicze?

Wkładki domacicze działają na kilka sposobów:

• Tworzą środowisko nieprzyjazne dla plemników: W przypadku CU-IUD, miedź zabija plemniki, przez co nie mogą one dotrzeć do komórki jajowej i ją zapłodnić. W przypadku LNG-IUS, gęsty śluz szyjkowy utrudnia plemnikom przedostanie się do macicy.

• Wpływają na błonę śluzową macicy: Hormony uwalniane przez LNG-IUS powodują, że błona śluzowa macicy staje się cieńsza, co utrudnia implantację zapłodnionego jaja.
• W niektórych przypadkach opóźniają owulację: Choć to nie jest główny mechanizm działania wkładek domaciczych, LNG-IUS może wpłynąć na owulację u niektórych kobiet.

4. Zastosowanie wkładek domaciczych

Wkładki domacicze są stosowane przez kobiety, które szukają długotrwałej i skutecznej metody antykoncepcji. Są to szczególnie dobre rozwiązania dla kobiet, które:

• Nie chcą mieć dzieci w najbliższej przyszłości.
• Mają problemy z regularnym stosowaniem innych metod antykoncepcji, takich jak tabletki czy plastry.
• Preferują niehormonalne metody antykoncepcji (w przypadku CU-IUD).
• Cierpią na bolesne miesiączki lub nadmierne krwawienie (w przypadku LNG-IUS).

5. Wskazania i przeciwwskazania

5.1. Wskazania

• Dobry stan zdrowia kobiety.
• Brak obecnych infekcji układu rozrodczego.
• Brak przeciwwskazań do stosowania wkładek domaciczych.

5.2. Przeciwwskazania

• Ciąża lub podejrzenie ciąży.
• Choroby zapalne narządów miednicy małej.
• Wrodzone lub nabyte nieprawidłowości macicy, które utrudniają umieszczenie wkładki.
• Niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych.
• W przypadku CU-IUD: uczulenie na miedź.
• W przypadku LNG-IUS: uczulenie na lewonorgestrel lub inne hormony progestagenne.

6. Procedura wszczepienia wkładki domaciczej

Wkładkę domaciczną może wszczepić wykwalifikowany lekarz ginekolog. Procedura polega na umieszczeniu specjalnego aplikatora zawierającego wkładkę wewnątrz pochwy, a następnie przesunięciu go przez szyjkę macicy do jamy macicy. Wszczepienie wkładki jest zwykle szybkim i prostym zabiegiem, choć może być dla niektórych kobiet nieco niekomfortowe.

7. Skuteczność wkładek domaciczych

Wkładki domacicze należą do najbardziej skutecznych metod antykoncepcji, z indeksem Pearl’a wynoszącym poniżej 1, co oznacza, że mniej niż 1 na 100 kobiet stosujących wkładkę domaciczną zajdzie w ciążę w ciągu roku. Skuteczność ta jest porównywalna z innymi długotrwałymi metodami antykoncepcji, takimi jak implanty czy sterylizacja.

8. Możliwe powikłania

Wkładki domacicze są ogólnie bezpieczne, jednak jak każda metoda antykoncepcji, mogą powodować pewne powikłania:

• Infekcje: W rzadkich przypadkach może dojść do infekcji po wszczepieniu wkładki. W przypadku wystąpienia gorączki, silnych bólów brzucha lub nieprawidłowych wydzielin, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
• Perforacja macicy: W bardzo rzadkich przypadkach wkładka może przekłuć ścianę macicy. Może to prowadzić do bólu brzucha, krwawienia oraz konieczności usunięcia wkładki.
• Wypchnięcie wkładki: U niektórych kobiet może dojść do wypchnięcia wkładki z macicy, co znacznie obniża jej skuteczność. W takim przypadku należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

9. Efekty uboczne

Wkładki domacicze mogą powodować pewne efekty uboczne, szczególnie na początku stosowania. Mogą to być:

• Ból brzucha, skurcze i krwawienie po umieszczeniu wkładki.
• W przypadku CU-IUD: zwiększone krwawienie i bolesne miesiączki.
• W przypadku LNG-IUS: nieregularne krwawienie, plamienie, ból głowy, wrażliwość piersi, ból pleców, wzrost masy ciała.

10. Wyjmowanie wkładki domaciczej

Wkładkę domaciczną można usunąć w każdej chwili na życzenie kobiety lub po upływie zalecanego czasu stosowania. Procedura usuwania wkładki jest szybka i zwykle niebolesna, jednak wymaga wsparcia wykwalifikowanego lekarza.

11. Porównanie z innymi metodami antykoncepcji

Wkładki domacicze są jednymi z najbardziej skutecznych metod antykoncepcji, ale warto porównać je z innymi dostępnymi metodami:

• Tabletki antykoncepcyjne: Wymagają codziennego stosowania, a ich skuteczność może być obniżona w przypadku zapomnienia o przyjęciu tabletki. Mogą powodować efekty uboczne, takie jak nudności, bóle głowy, zmiany nastroju czy wzrost masy ciała.
• Plastry antykoncepcyjne: Muszą być stosowane zgodnie z zaleceniami (zwykle zmieniane raz na tydzień), a ich skuteczność może być obniżona w przypadku nieprawidłowego stosowania. Podobnie jak tabletki, mogą powodować efekty uboczne.

• Pierścień dopochwowy: Wymaga wprowadzenia do pochwy i wymiany co miesiąc. Może powodować podobne efekty uboczne jak tabletki.
• Zastrzyki antykoncepcyjne: Wymagają wizyt u lekarza co 3 miesiące, ale skuteczność jest porównywalna z wkładkami domacicznymi. Mogą powodować efekty uboczne, takie jak nieregularne krwawienia, bóle głowy czy wzrost masy ciała.
• Implant antykoncepcyjny: Wymaga wszczepienia pod skórę, ale jest skuteczny przez 3 lata. Może powodować efekty uboczne, takie jak nieregularne krwawienia czy bóle głowy.
• Bariery antykoncepcyjne (prezerwatywy, diafragmy): Wymagają stosowania przed każdym stosunkiem seksualnym i mają niższą skuteczność od wkładek domaciczych. Prezerwatywy jednocześnie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
• Sterylizacja: Jest to trwała i nieodwracalna metoda antykoncepcji, która wymaga operacji chirurgicznej.

12. Podsumowanie

Wkładka domaciczna (spirala) to długotrwała i wysoce skuteczna metoda antykoncepcji, dostępna w dwóch wariantach: miedzianej (CU-IUD) i hormonalnej (LNG-IUS). Wkładki domacicze mają wiele zalet, takich jak wysoka skuteczność, długotrwałe działanie, brak potrzeby pamiętania o codziennym stosowaniu antykoncepcji czy wpływ na redukcję bolesnych miesiączek (LNG-IUS). Jednakże, jak każda metoda antykoncepcji, wkładki domacicze mogą powodować pewne efekty uboczne i mają swoje przeciwwskazania. Decyzja o wyborze odpowiedniej metody antykoncepcji powinna być podejmowana indywidualnie, po konsultacji z lekarzem ginekologiem.