Grupa B Streptococcus (GBS), zwana również paciorkowcem grupy B, to bakteria często występująca naturalnie w organizmach ludzkich. Choć w większości przypadków GBS nie powoduje problemów zdrowotnych, może stanowić zagrożenie dla kobiet w ciąży, ich płodów oraz noworodków. W tym artykule omówimy, czym jest GBS, jakie są jego skutki dla ciężarnych, jak się przesiewać, jakie są dostępne metody leczenia oraz jak można zmniejszyć ryzyko powikłań.
- Co to jest paciorkowiec GBS?
GBS to gram-dodatnia, okrągła bakteria, która często występuje w układzie pokarmowym, moczowo-płciowym oraz oddechowym człowieka. Występowanie GBS jest powszechne – około 15-40% ludzi nosi tę bakterię, zwykle nie mając żadnych objawów. Większość przypadków nosicielstwa GBS u zdrowych dorosłych nie wymaga leczenia ani interwencji medycznych.
- GBS w ciąży
W ciąży kolonizacja GBS może prowadzić do powikłań dla matki, płodu oraz noworodka. Ryzyko zakażenia GBS wzrasta, gdy bakteria przenosi się z pochwy na błony płodowe, co może nastąpić podczas porodu. GBS może powodować zakażenie u płodu lub noworodka, prowadząc do poważnych powikłań, takich jak posocznica, zapalenie płuc, meningitis, a nawet śmierć.
- Przesiew GBS w ciąży
W celu identyfikacji kobiet nosicielskich GBS, zaleca się przeprowadzenie testów przesiewowych między 35. a 37. tygodniem ciąży. Test polega na pobraniu wymazu z pochwy i odbytu, który następnie jest analizowany pod kątem obecności GBS. Jeśli wynik testu jest pozytywny, oznacza to, że kobieta jest nosicielem GBS i wymaga dalszego postępowania medycznego.
- Leczenie GBS w ciąży
Głównym celem leczenia GBS w ciąży jest zapobieganie przeniesieniu bakterii na płód lub noworodka podczas porodu. Jeśli test przesiewowy wykazuje obecność GBS, zaleca się podawanie antybiotyków profilaktycznych, zwykle penicyliny, podczas porodu. Antybiotyki są podawane drogą dożylną co 4 godziny, aż do rozwiązania.
- Alternatywne metody leczenia
W przypadku uczulenia na penicylinę lub innych przeciwwskazań, lekarze mogą zastosować alternatywne antybiotyki, takie jak cefazolina, klindamycyna, czy wankomycyna. Ostateczny wybór leku zależy od indywidualnej sytuacji pacjenta oraz czułości szczepu GBS na antybiotyki.
- Ryzyko zakażenia GBS dla noworodka
Noworodki są najbardziej narażone na zakażenie GBS, gdyż ich układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Ryzyko zakażenia wzrasta, gdy:
- Matka jest nosicielem GBS
- Wcześniejszy poród (przed 37. tygodniem ciąży)
- Wysoka temperatura ciała matki podczas porodu
- Przedwczesne pęknięcie błon płodowych
- Historia zakażenia GBS u wcześniejszych dzieci
- Długoterminowe konsekwencje zakażenia GBS u noworodków
W przypadku zakażenia GBS u noworodka może dojść do poważnych powikłań, takich jak:
- Posocznica (infekcja krwi)
- Zapalenie płuc
- Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (meningitis)
W niektórych przypadkach zakażenie GBS może prowadzić do długotrwałych uszkodzeń narządów, takich jak niedosłuch, uszkodzenie mózgu, czy zaburzenia neurologiczne. W przypadkach ciężkich zakażeń GBS ryzyko śmierci noworodka sięga nawet 5%.
- Zapobieganie zakażeniu GBS
Oprócz przesiewu i stosowania antybiotyków profilaktycznych podczas porodu, istnieją również inne środki, które można podjąć, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia GBS u noworodka:
- Utrzymywanie higieny okolicy intymnej przed i w trakcie ciąży
- Unikanie inwazyjnych procedur medycznych, takich jak amniopunkcja czy kleszczyki, jeśli to możliwe
- Poród przez cesarskie cięcie może być rozważany w przypadkach, gdy istnieje wysokie ryzyko zakażenia GBS
Podsumowanie
Paciorkowiec GBS jest powszechną bakterią, która może stanowić zagrożenie dla zdrowia ciężarnych kobiet, ich płodów oraz noworodków. Wczesne wykrycie GBS w ciąży, odpowiednie postępowanie medyczne oraz stosowanie antybiotyków profilaktycznych podczas porodu są kluczowe dla zapobiegania zakażeniom oraz poważnym powikłaniom u noworodków.
