Co to jest endometrioza?

Endometrioza to przewlekła, często bolesna choroba ginekologiczna, która dotyka miliony kobiet na całym świecie. W artykule znajdziesz informacje na temat przyczyn, objawów, diagnozy i metod leczenia endometriozy. Zapraszamy do lektury!

1. Definicja endometriozy

Endometrioza jest chorobą, w której tkanka podobna do błony śluzowej macicy (endometrium) zaczyna rosnąć poza macicą. Najczęściej występuje na narządach miednicy, takich jak jajniki, jajowody, powierzchnia macicy, pęcherz moczowy, jelita czy otrzewna. W rzadkich przypadkach może również pojawiać się poza jamą miednicy.

2. Przyczyny endometriozy

2.1. Teorie dotyczące przyczyn endometriozy

Przyczyny endometriozy nie są do końca znane, ale istnieje kilka teorii dotyczących jej powstawania:

• Teoria retrogradacji miesiączki: Wsteczny przepływ krwi menstruacyjnej zawierającej komórki endometrialne może przenikać do jamy miednicy przez jajowody, gdzie zagnieżdżają się i rosną na innych narządach.
• Teoria rozsiewu limfatycznego lub krwiotwórczego: Komórki endometrialne mogą być przenoszone przez układ limfatyczny lub krwionośny do innych części organizmu.
• Teoria metaplazji: Niektóre komórki w jamie miednicy mogą ulegać zmianom i przekształcać się w komórki endometrialne.
• Teoria immunologiczna: Zaburzenia układu odpornościowego mogą prowadzić do niewłaściwej odpowiedzi na komórki endometrialne, umożliwiając im rozwój poza macicą.

2.2. Czynniki ryzyka

Niektóre czynniki mogą zwiększać ryzyko wystąpienia endometriozy:

• Genetyka: istnieje większe ryzyko zachorowania na endometriozę, jeśli w rodzinie występują przypadki tej choroby.
• Nieprzerwane cykle menstruacyjne: kobiety, które nie miały przerw w miesiączkowaniu (na przykład w wyniku ciąży) przez dłuższy czas, są narażone na większe ryzyko.
• Krótki cykl menstruacyjny: cykle trwające mniej niż 27 dni zwiększają ryzyko endometriozy.
• Wiek: endometrioza dotyka głównie kobiety w wieku rozrodczym, choć może wystąpić także u dziewcząt i kobiet po menopauzie.

3. Objawy endometriozy

Objawy endometriozy mogą być różne i zróżnicowane, a ich nasilenie nie zawsze jest związane z rozległością choroby. Niektóre kobiety z rozległą endometriozą mogą nie odczuwać żadnych objawów, podczas gdy inne z niewielką ilością ognisk chorobowych mogą odczuwać silne dolegliwości. Najczęstsze objawy to:

• Ból miednicy: może występować przed i w trakcie miesiączki, podczas stosunku seksualnego, przy oddawaniu moczu lub wypróżnianiu się.
• Dysmenorrhea: silne, bolesne miesiączki.
• Menorragia: obfite krwawienia miesiączkowe.
• Plamienia międzymiesiączkowe: krwawienia poza okresem menstruacyjnym.
• Niepłodność: endometrioza jest jednym z głównych powodów niepłodności u kobiet.
• Bóle lędźwiowe i bóle pleców: szczególnie w trakcie miesiączki.
• Zmęczenie, osłabienie: endometrioza może powodować chroniczne zmęczenie.

4. Diagnoza endometriozy

Diagnoza endometriozy może być trudna, ponieważ objawy często są mylone z innymi schorzeniami, takimi jak zespół bolesnego miesiączkowania, zespół jelita drażliwego czy infekcje układu moczowego. Diagnozę można postawić na podstawie:

• Wywiadu lekarskiego: lekarz będzie zadawał pytania dotyczące objawów i historii medycznej pacjentki.
• Badania ginekologicznego: lekarz oceni umiejscowienie, rozmiar i kształt macicy oraz innych narządów miednicy.
• Badania obrazowe: ultrasonografia (USG), rezonans magnetyczny (MRI) czy tomografia komputerowa (TK) mogą pomóc w identyfikacji zmian związanych z endometriozą.
• Laparoskopia: jest to zabieg chirurgiczny, podczas którego lekarz wprowadza laparoskop (cienką rurkę z kamerą) przez małe nacięcie w brzuchu, aby obejrzeć narządy wewnętrzne i potwierdzić obecność zmian endometrialnych. Laparoskopia jest obecnie złotym standardem diagnostyki endometriozy.

5. Leczenie endometriozy

Leczenie endometriozy zależy od wieku pacjentki, nasilenia objawów, stopnia zaawansowania choroby oraz planów reprodukcyjnych. Leczenie może obejmować:

5.1. Leczenie farmakologiczne

• Środki przeciwbólowe: leki przeciwbólowe, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), mogą pomóc w łagodzeniu bólu miednicy i bolesnych miesiączek.
• Hormonalna terapia: leki hormonalne, takie jak doustne środki antykoncepcyjne, gestageny, agonisty gonadoliberyny (GnRH) czy antyagonisty progesteronu, mogą zmniejszyć nasilenie objawów endometriozy poprzez hamowanie wzrostu tkanki endometrialnej.

5.2. Leczenie chirurgiczne

W niektórych przypadkach konieczne może być leczenie chirurgiczne, szczególnie gdy inne metody leczenia nie przynoszą ulgi. Może to obejmować:

• Laparoskopia: podczas laparoskopii lekarz może usunąć zmiany endometrialne oraz uwolnić zrosty powstałe w wyniku endometriozy.
• Histerektomia: w ciężkich przypadkach endometriozy lekarz może zalecić usunięcie macicy (histerektomię) lub macicy i jajników (histerektomię z adneksektomią). Jest to jednak ostateczność, gdy inne metody leczenia zawodzą, zwłaszcza u kobiet, które chcą mieć dzieci w przyszłości.

6. Życie z endometriozą

Endometrioza może mieć istotny wpływ na jakość życia kobiet, prowadząc do przewlekłego bólu, problemów z płodnością i wpływając na życie seksualne oraz emocjonalne. Ważne jest, aby kobiety dotknięte endometriozą otrzymały odpowiednie wsparcie, zarówno medyczne, jak i emocjonalne. Istnieje kilka sposobów, które mogą pomóc w radzeniu sobie z chorobą:

• Edukacja: Poznanie endometriozy, jej objawów i możliwości leczenia jest kluczowe dla skutecznej kontroli choroby. Im więcej wiedzy posiadasz, tym łatwiej będzie Ci podejmować świadome decyzje dotyczące leczenia i codziennego życia.
• Wsparcie: Uzyskanie wsparcia od rodziny, przyjaciół oraz specjalistów może pomóc w radzeniu sobie z emocjonalnymi skutkami endometriozy. Grupy wsparcia, zarówno stacjonarne, jak i online, mogą być pomocne w nawiązywaniu kontaktów z innymi kobietami cierpiącymi na endometriozę.
• Styl życia: Zachowanie zdrowego stylu życia, w tym regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i odpowiednia ilość snu, może pomóc w łagodzeniu objawów endometriozy.
• Terapia: Terapia, zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna, może być pomocna w radzeniu sobie z przewlekłym bólem i wpływem choroby na jakość życia.
• Alternatywne metody leczenia: Niektóre kobiety odczuwają ulgę w objawach endometriozy, stosując metody takie jak akupunktura, masaż czy medytacja. Należy jednak konsultować się z lekarzem przed podjęciem decyzji o stosowaniu alternatywnych terapii.

Życie z endometriozą może być wyzwaniem, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu, wsparciu i dostosowaniu stylu życia, wiele kobiet jest w stanie prowadzić satysfakcjonujące życie, pomimo choroby. Pamiętaj, że nie jesteś sama i zawsze możesz szukać pomocy wśród bliskich oraz specjalistów.